الواتور صلیبی راست

الواتور صلیبی راست

الواتور صلیبی (Cross-Bar Elevator)، که گاهی به آن الواتور تی شکل (T-Shaped Elevator) یا وینتر (Winter) نیز گفته می‌شود، نوعی الواتور جراحی است که برای اعمال نیروی قوی اهرمی و چرخشی در جراحی‌های دهان و دندان به کار می‌رود. این ابزار به دلیل دسته افقی شکل خود، به دندانپزشک امکان می‌دهد تا کنترل و نیروی بیشتری نسبت به الواتورهای سنتی مستقیم اعمال کند.

الواتور صلیبی راست مدل رایجی از این ابزار است که در آن، قسمت فعال (تیغه) به صورت مستقیم و بدون زاویه از دسته امتداد یافته است.

ساختار و اجزای کلیدی

• دسته (Handle): بزرگ و پهن است و به صورت افقی (T-Shaped or Cross-Bar) نسبت به محور تیغه قرار دارد. این طراحی ارگونومیک باعث می‌شود که دندانپزشک بتواند نیروی چرخشی و اهرمی (Leverage) بالاتری را با کنترل بهتر، عمدتاً با استفاده از کف دست و انگشتان، اعمال کند.
• شنک (Shank): قسمتی که تیغه را به دسته متصل می‌کند و در این مدل، معمولاً صاف و بدون زاویه است.
• تیغه/نوک فعال (Blade/Working End): نوکی ضخیم و قوی است که برای قرار گرفتن در فضای لیگامان پریودنتال (PDL) و جابجایی ریشه طراحی شده است.

کاربرد تخصصی

الواتور صلیبی راست عمدتاً در مواردی استفاده می‌شود که به نیروی قابل توجهی برای جابجایی دندان یا قطعات ریشه نیاز است:

1. کشیدن دندان‌های چند ریشه‌ای: کمک به لق کردن دندان‌های مولر یا پرمولر که دارای ریشه‌های ضخیم و متعدد هستند.
2. باقیمانده‌های ریشه ضخیم: حذف قطعات ریشه که درون استخوان گیر کرده‌اند.
3. دندان‌های غیرقابل ترمیم (Severely Carious Teeth): در مواردی که دندان بسیار پوسیده یا ضعیف است و فورسپس به راحتی نمی‌تواند آن را بگیرد.
4. ایجاد فضا (Luxation): استفاده از نیروی کنترل شده اهرمی برای جدا کردن الیاف پریودنتال و گشاد کردن ساکت دندان پیش از استفاده از فورسپس.

مزیت اصلی (نیروی اهرمی)

دسته صلیبی شکل، بزرگترین مزیت این الواتور است. این دسته به دندانپزشک امکان می‌دهد که به جای اعمال نیروی خطی، از نیروی چرخشی (روتاری) و اهرمی قوی استفاده کند. کنترل جهت نیرو و نقطه اتکا، خطر آسیب به ساختارهای مجاور (مثل دندان‌های کناری یا استخوان) را به حداقل می‌رساند و در عین حال امکان حذف ریشه‌های سرسخت را فراهم می‌آورد.

جنس و طراحی

الواتورهای صلیبی راست معمولاً از استیل ضد زنگ جراحی (Surgical Grade Stainless Steel) ساخته می‌شوند تا حداکثر مقاومت را در برابر شکستگی زیر فشار بالا و همچنین استریلیزاسیون مکرر داشته باشند.